«Ισμήνη – Ορέστης» Μια παράσταση που αξίζει να γίνει θέατρο – βαλίτσα στα σχολεία μας

«Ισμήνη – Ορέστης»

Μια παράσταση που αξίζει να γίνει θέατρο – βαλίτσα στα σχολεία μας

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το να βλέπεις μαθητές σου να προχωρούν στη ζωή τους και να γίνονται δημιουργικοί και χρήσιμοι πολίτες μέσα στην κοινωνία. Μια τέτοια χαρά και ευτυχία ένιωσα με την παράσταση «Ορέστης – Ισμήνη», τη σκηνοθετική επιμέλεια της οποίας έκανε η Ελένη Αναστασίου, μια παλιά μαθήτριά μου στο Λύκειο της Δασούπολης, μέλος τότε της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας του σχολείου, του περίφημου «Δασουπολίτη».

Η παράσταση δινόταν στα πλαίσια του 4ου Μικρού Φεστιβάλ Αρχαίου Θεάτρου που διοργάνωσε το Κέντρο Παραστατικών Τεχνών «Μίτος» σε συνεργασία με το θέατρο Ριάλτο, και πραγματικά ξεπέρασε κάθε μου προσδοκία. Η ιδέα, το κείμενο, η σκηνοθεσία, οι δύο ηθοποιοί της παράστασης, είχαν τη φρεσκάδα των νέων ανθρώπων που τολμούν να αμφισβητήσουν, να προκαλέσουν, να προβληματίσουν. Ένιωσα πολύ μεγάλη περηφάνια για τα «παιδιά μου», τους μαθητές μου, που και τότε πρωτοπορούσαν κερδίζοντας πανελλήνια βραβεία για τον «Δασουπολίτη». Η Ελένη ξεχώριζε και τότε για τη δημιουργικότητα και το ομαδικό της πνεύμα και χάρηκα που με το θέατρο βρήκε αυτό που ανταποκρινόταν στις δεξιότητές της.

Με εντυπωσίασε πραγματικά η ιδέα της παράστασης, που ήταν να παρουσιάσουν σε πρώτο πλάνο την αντιηρωίδα Ισμήνη και τον ενοχικό Ορέστη σε έναν πολύ ενδιαφέροντα αγώνα λόγου μεταξύ τους. Οι κριτές-θεατές θα αποφάσιζαν ποιος άξιζε από τους δύο να πολιτογραφηθεί στη νέα πόλη. Για να πολιτογραφηθούν στη νέα πόλη έπρεπε να παρουσιάσουν έγγραφα και ταυτότητα. Έπρεπε λοιπόν να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους, ή καλύτερα να υπερασπιστούν τις ταυτότητές τους, αυτό που έκαναν ή δεν έκαναν στους ρόλους τους στην αρχαία τραγωδία. Έτσι βλέπουμε μια Ισμήνη που υπερασπίζεται τη «δειλία» και «ευθυνοφοβία» της ως κατάφαση στη ζωή και άρνηση στη βία και στον κύκλο του αίματος, μια Ισμήνη που κατηγορεί την ηρωίδα αδελφή της για απολυτότητα, πείσμα και ξεροκεφαλιά.  

Ο Ορέστης υπερασπίζεται την Αντιγόνη που γνωρίζουμε όλοι και η αντιπαράθεση επιθέτων με την Ισμήνη είναι και κωμική αλλά και ανατρεπτική μαζί, καθώς σπέρνει στον θεατή τις αμφιβολίες για τα ηρωικά πρότυπα όπως τα έχει γνωρίσει μέχρι τώρα. Ο Ορέστης δεν είναι ο ήρωας που φέρνει τη δικαιοσύνη με την πρωτόγονη μορφή της, την εκδίκηση, αλλά μια ψυχοπαθολογική περίπτωση παιδιού που σκοτώνει τη μάνα του και δεν ξεφεύγει ποτέ από τις ενοχές του.   

Οι δύο ηθοποιοί που έπαιζαν τους ρόλους του Ορέστη και της Ισμήνης,  Έκτορας Λιάτσος και Μαρίνα Αργυρίδου, ήταν εξαιρετικοί και πέτυχαν να οδηγήσουν τη σκέψη του θεατή σε άλλους δρόμους από τους πεπατημένους και να σπάσουν τα στερεότυπα που έχουμε. Το σκηνικό απόλυτα λιτό, όπως ταίριαζε σε μια παράσταση όπου κυρίαρχος είναι ο λόγος. Το εύρημα με τις νερόφουσκες που έσκαγαν κάθε φορά που οι ήρωες αλληλοαποκάλυπταν στοιχεία της ταυτότητάς τους δεν ήταν μόνο ευφάνταστο, αλλά και απόλυτα λειτουργικό σε αυτό που στόχευε η παράσταση, να σπάσουν τα στερεότυπα και οι απόλυτες αλήθειες.

Το έργο πραγματικά αξίζει να γίνει θέατρο-βαλίτσα, καθώς εύκολα μπορούν  να δοθούν παραστάσεις στα σχολεία. Με θλίψη όμως σκέφτομαι πόσοι μαθητές γνωρίζουν την Αντιγόνη ή τον Ορέστη από τις αντίστοιχες τραγωδίες για να μπορούν να παρακολουθήσουν μια άλλη άποψη για αυτούς τους ήρωες. Ακόμα δεν κατανοώ ποιοι αποφάσισαν να αφαιρέσουν τον «Οιδίποδα τύραννο» ή την «Αντιγόνη» από μετάφραση, κείμενα που δεν υπήρχε μαθητής που να μην μπορεί και να μη θέλει να τα παρακολουθήσει, αν ο δάσκαλος ήταν στοιχειωδώς επαρκής. Πώς εγκαταλείψαμε αυτούς τους   αξεπέραστους θησαυρούς που θέτουν βασικούς προβληματισμούς για κάθε νέο που προετοιμάζεται για τη ζωή και προδιαθέτουν θετικά τους νέους για το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και πολιτισμό και παγιδεύσαμε τους νέους μας στη στείρα διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών του τύπου λύω, λύεις, λύει;  

Ευχαριστούμε τους μαθητές της Λεμεσού…

 

Δεν είναι μόνο περηφάνεια που νιώσαμε για τη διάκριση των μαθητών του Λυκείου Αποστόλου Λουκά Κολοσσίου και της καθηγήτριάς τους κ. Πόπης Νικολάου, για το τόσο εκφραστικό έργο τέχνης τους. Ούτε μόνο ανακούφιση, που επιτέλους υπάρχουν και αυτοί οι νέοι στον τόπο μας, και όχι μόνο αυτοί που καίνε τα γήπεδα ή αυτοί που δεν γνωρίζουν, ή δεν θέλουν να γνωρίζουν, τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο.

Θέλουμε να τους ευχαριστήσουμε από καρδιάς, γιατί με το έργο τους εξέφρασαν αυτό που νιώθoυμε όλοι οι Κύπριοι για το δράμα των Σύρων προσφύγων. Πέρα από το δράμα και την αγωνία των προσφύγων, που αποτύπωσαν τόσο παραστατικά στο έργο τους, μεταφέρουν και τα συναισθήματα όλων εμάς που παρακολουθούμε ανήμποροι στους δέκτες μας κάθε βράδυ αυτή την ανείπωτη τραγωδία, έναν ολόκληρο λαό να γίνεται «πραμάτεια». Μέσα από το έργο μεταφέρεται η συμπάθεια και αλληλεγγύη μας στην αγαπημένη Συρία.

Οι Κύπριοι, που γνωρίζουμε τι σημαίνει να χάνεις σε μια στιγμή τα πάντα και να γίνεσαι πρόσφυγας, είμαστε συγκλονισμένοι από το ατέλειωτο δράμα αυτών των ανθρώπων. Δεν υπήρχε λοιπόν καλύτερο μέσο για να μεταφερθούν αυτά τα συναισθήματα συμπαράστασης στους Σύρους γείτονές μας από το έργο, όχι  επώνυμων καλλιτεχνών, αλλά των νέων του τόπου μας. Τα άδεια μάτια, τα γεμάτα απόγνωση πρόσωπα των ξεψυχισμένων μέσα στη βάρκα Σύρων προσφύγων,  βροντοφωνάζουν πότε θα σταματήσει αυτός ο παράλογος και άδικος πόλεμος που έχει ανατρέψει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων και δεν εξυπηρετεί παρά μόνο τις βιομηχανίες όπλων.

Διερωτάσαι πραγματικά σε τι πανάθλιο και ανάλγητο κόσμο ζούμε, που επιτρέπει εν έτει 2016 να καταστρέφεται μια πανέμορφη χώρα και να βλέπουμε χιλιάδες ανθρώπους να διακινδυνεύουν τις ζωές τους για να πάνε στην Ευρώπη… Ποια Ευρώπη; Τι να περισώσει πια η Μέρκελ; Οι αδυναμίες της Ευρώπης και η ανεπάρκεια των θεσμών της είναι εξώφθαλμη με το μεταναστευτικό. Δεν μπορεί να εφαρμόσει αυτά που συμφωνήθηκαν, τον αναλογικό επιμερισμό του βάρους για το μεταναστευτικό, και αφήνει χώρες να κλωτσοκοπάνε τους πρόσφυγες και να κλείνουν τα σύνορά τους.

Το μεταναστευτικό λοιπόν είναι το στοίχημα της Ευρώπης. Μιας Ευρώπης που δεν κλείνεται σε τείχη και δεν βάζει φράκτες σε ταλαιπωρημένους ανθρώπους. Κανείς δεν λέει πως είναι εύκολη η διαχείριση του μεταναστευτικού, oύτε ότι δεν υπάρχουν διαφόρων ειδών μεθοδεύσεις, αλλά οι λαϊκιστικές ξενοφοβικές πολιτικές ηγετών διαφόρων χωρών που κερδίζουν έδαφος θυμίζουν άλλες εποχές και προοιωνίζουν δυστυχώς πισωγυρίσματα της ιστορίας.

Ίσως λοιπόν το μεταναστευτικό να είναι η ευκαιρία της Ευρώπης είτε να προχωρήσει μπροστά σεβόμενη τις αρχές και αξίες της ή να γυρίσει πίσω και να είναι θέμα χρόνου πια η αυτοδιάλυσή της.

Θεοδώρα Παυλίδου

Ποιοι και με ποιες διαδικασίες θα αποφασίσουν για το μέλλον του Ακάμα;

Μια κυβέρνηση που δεν αφουγκράζεται τις αντιδράσεις των περιβαλλοντικών και επιστημονικών  οργανώσεων στο θέμα του Ακάμα,  μια κυβέρνηση που   κωφεύει στις διαμαρτυρίες  των πολιτών να διατηρηθεί αυτό το μοναδικής φυσικής ομορφιάς κομμάτι που μας έμεινε και  προσπαθεί  μάλιστα να υποβαθμίσει τις αντιδράσεις αυτές στα  ΜΜΕ, δεν έχει μέλλον.

Συμμετείχα και στις δύο διαμαρτυρίες για τον Ακάμα που έγιναν  έξω από το Προεδρικό και έξω από τη Βουλή.  Πραγματικά είχα από τον καιρό των συγκεντρώσεων  για το Μαρί να δω τέτοια οργανωμένη αντίδραση από απλό  κόσμο. Υπήρχαν εκπρόσωποι οργανώσεων αλλά και  πολίτες από όλα τα στρώματα της κυπριακής κοινωνίας: Περιβαλλοντιστές , επιστήμονες, φοιτητές ,  καθηγητές Πανεπιστημίων, και για πρώτη φορά μια ζωντανή ομάδα νέων  απαιτούσε από την πολιτεία και από τους βουλευτές του τόπου να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Να σκεφτούν το μέλλον,  το γενικό συμφέρον κα όχι τις πελατειακές τους σχέσεις. Αυτή η νεολαία  άρθρωνε ένα λόγο διαφορετικό -όχι τον ξύλινο των κομμάτων- αλλά χρησιμοποιώντας  έξυπνα πανώ και χάπενινγκς ,  φωνάζοντας  ευφάνταστα συνθήματα  με δυναμισμό και παλμό,  αποδεικνύοντας  ότι δεν είναι όλα παραδομένα σε αυτόν τον τόπο.   

Είναι δυνατόν να μην μεταφέρτηκαν  στον πρόεδρο από τους διάφορους συμβούλους του οι σοβαρές αντιδράσεις για το θέμα του Ακάμα από αυτές τις  περιβαλλοντικές  οργανώσεις, από το ΕΤΕΚ και άλλους επιστημονικούς φορείς;  Πώς μπορείς με μια  διυπουργική απόφαση να διαγράφεις  τις προσπάθειες τόσων χρόνων για  διαχείριση και προστασία  του Ακάμα;  Όταν δεν ακούς αυτό που βροντοφωνάζουν ειδικοί επιστήμονες και πολίτες, για ποια προστασία του Ακάμα μας κοροιδεύει ο κ. Κουγιάλης; Ποιοι τελικά θα αποφασίσουν  για τον Ακάμα και με ποιες διαδικασίες; Δεν είναι θέμα που θα πρέπει να τύχει δημόσιας διαβούλευσης   σε περίπτωσης οποιασδήποτε αλλαγής  στα σχέδια προστασίας του Ακάμα;

Όλοι σίγουρα επικροτούμε προσπάθειες  για οικονομική ανάπτυξη του τόπου , αλλά ανάπτυξη δεν είναι μόνο ξενοδοχεία και γήπεδα γκόλφ και βίλλες. Υπάρχουν και άλλου είδους  αναπτύξεις πέρα από τις καταστροφικές των ντιβέλοπερς  που έχουν τραυματίσει ανεπανόρθωτα αυτόν τον τόπο και την οικονομία του.  Τέλος πάντων μπορεί  και να προτιμούμε να καθυστερήσουμε να βγούμε από το μνημόνιο,  παρά να γελοιοποιηθούμε με μεγαλεπίβολες  αναπτύξεις  στον Ακάμα ή τύπου Γεροσκήπου  που αλλοιώνουν τραγικά το πρόσωπο και τη φυσιογνωμία του τόπου.  Σκέφτομαι συνεχώς εκείνο τον μοναδικό ναό της Αγίας Παρασκευής στην Γεροσκήπου και ποια θα είναι η σχέση του με αυτό που οραματίζονται  κάποιοι να δημιουργήσουν  στην περιοχή…Όταν ο επικεφαλής της εκκλησίας  όχι μόνο δεν αντιστέκεται,  αλλά πρωτοστατεί σε τέτοιες  υπέρογκες αναπτύξεις, που δεν έχουν καμιά σχέση με την ταυτότητα  του τόπου,  τι να περιμένει κανείς από  περαστικούς πολιτικούς  που  έχουν μεγάλες οφειλές σε μεγαλοεπιχειρηματίες και συμφέροντα ; ‘’Οπου και να ταξιδέψω, η Κύπρος με πληγώνει’’ θα έλεγε κάποιος παραφράζοντας τον ποιητή…

Θεοδώρα Παυλίδου